Trình điều khiển thiết bị (Device Driver) là một phần mềm nhỏ cho hệ điều hành và phần mềm khác biết cách giao tiếp với một phần cứng.
Ví dụ: Trình điều khiển máy in cho hệ điều hành biết và bằng cách mở rộng bất kỳ chương trình nào bạn có thứ bạn muốn in mở, chính xác cách in thông tin trên trang.
Bài viết sau đây, mời các bạn hãy cùng KingNCT tìm hiểu sâu hơn về Device Driver là gì và chức năng của nó.
Card và Drivers
Cần có trình điều khiển cạc âm thanh để hệ điều hành của bạn biết chính xác cách dịch các số 1 và 0 bao gồm tệp MP3 đó thành tín hiệu âm thanh mà cạc âm thanh có thể xuất ra tai nghe hoặc loa của bạn.
Ý tưởng chung tương tự áp dụng cho thẻ video, bàn phím, màn hình, chuột, ổ đĩa, v.v.
Tiếp tục đọc để biết thêm lý do tại sao trình điều khiển lại quan trọng, bao gồm một số ví dụ khác, cũng như thông tin về cách cập nhật trình điều khiển của bạn và phải làm gì nếu chúng không hoạt động bình thường.
Trình điều khiển thiết bị hoạt động như thế nào?
Hãy coi trình điều khiển thiết bị giống như trình dịch giữa chương trình bạn đang sử dụng và thiết bị mà chương trình muốn sử dụng bằng cách nào đó. Phần mềm và phần cứng được tạo bởi những người hoặc công ty khác nhau và nói hai ngôn ngữ hoàn toàn khác nhau, do đó, một trình biên dịch (trình điều khiển) cho phép họ giao tiếp.
Nói cách khác, một chương trình phần mềm có thể cung cấp thông tin cho trình điều khiển để giải thích những gì nó muốn một phần cứng thực hiện, thông tin mà trình điều khiển thiết bị hiểu và sau đó có thể thực hiện với phần cứng.
Trình điều khiển thiết bị và khả năng tương thích
Nhờ trình điều khiển thiết bị, hầu hết các chương trình phần mềm không cần biết cách làm việc trực tiếp với phần cứng và trình điều khiển không cần bao gồm trải nghiệm ứng dụng đầy đủ để người dùng tương tác. Thay vào đó, chương trình và trình điều khiển chỉ cần biết cách giao tiếp với nhau.
Đây là một thỏa thuận khá tốt cho tất cả những người tham gia, vì có một nguồn cung cấp phần mềm và phần cứng gần như vô tận ngoài kia. Nếu mọi người phải biết cách giao tiếp với những người khác, quá trình tạo ra phần mềm và phần cứng sẽ gần như không thể.
Cách quản lý trình điều khiển thiết bị
Trình điều khiển cho từng phần cứng trong máy tính Windows của bạn được quản lý tập trung từ Trình quản lý Thiết bị, có sẵn trong tất cả các phiên bản Microsoft Windows.
Hầu hết thời gian, các trình điều khiển được cài đặt tự động và không bao giờ cần chú ý nhiều hơn, ngoài việc thỉnh thoảng cập nhật để sửa lỗi hoặc thêm một tính năng mới thú vị. Điều này đúng với một số trình điều khiển trong Windows được tải xuống qua Windows Update.
Khi nhà sản xuất phát hành bản cập nhật trình điều khiển, bạn có trách nhiệm cài đặt bản cập nhật đó. Một số công ty cung cấp các chương trình sẽ kiểm tra và cài đặt bất kỳ bản cập nhật có liên quan nào, chẳng hạn như khi cập nhật trình điều khiển Nvidia, nhưng hầu hết không dễ dàng như vậy.
May mắn thay, có những chương trình cập nhật trình điều khiển miễn phí phục vụ cùng một mục đích và hoạt động với tất cả các loại trình điều khiển. Một số thậm chí sẽ tự động kiểm tra các bản cập nhật và tải xuống cũng như cài đặt chúng cho bạn, giống như Windows Update.
Lưu ý: Khi có bản cập nhật trình điều khiển từ nhà sản xuất phần cứng, bản cập nhật này sẽ được cung cấp miễn phí trên trang web của họ. Bạn sẽ không bao giờ phải trả tiền để cập nhật trình điều khiển trừ khi bạn đang trả tiền cho một chương trình cập nhật trình điều khiển, nhưng ngay cả khi đó, bản thân các trình điều khiển cụ thể cũng không cần phải mua.
Khi trình điều khiển thiết bị cần thiết hoặc không cần thiết
Ngoài mối quan hệ cơ bản giữa phần mềm-trình điều khiển-phần cứng, có một số tình huống khác liên quan đến trình điều khiển (và không) khá thú vị.
Mặc dù ngày nay điều này ít phổ biến hơn nhưng một số phần mềm có thể giao tiếp trực tiếp với một số loại phần cứng—không cần trình điều khiển! Điều này thường chỉ có thể xảy ra khi phần mềm đang gửi các lệnh rất đơn giản đến phần cứng hoặc khi cả hai đều được phát triển bởi cùng một công ty, nhưng điều này cũng có thể được coi là một loại tình huống trình điều khiển tích hợp sẵn.
Khi nào cập nhật trình điều khiển
Bạn thường thắc mắc liệu mình có nên cập nhật mọi trình điều khiển hiện có hay không. Ví dụ: nếu máy tính của bạn, trang web của nhà sản xuất phần cứng hoặc công cụ cập nhật trình điều khiển cho bạn biết rằng có 10 bản cập nhật trình điều khiển tương thích với hệ thống của bạn, bạn nên tải tất cả chúng hay chỉ một vài? Có vấn đề gì mà bạn cài đặt?
Câu trả lời ngắn gọn là không, bạn không nhất thiết phải cài đặt mọi bản cập nhật trình điều khiển được đề xuất cho bạn. Có hai tình huống cơ bản mà bạn có thể cân nhắc cài đặt trình điều khiển mới:
- Nếu phần cứng không hoạt động.
Nếu bạn muốn các tính năng mới.
Ví dụ: nếu sau khi chạy Driver Booster, nó cho bạn biết có một số trình điều khiển mà bạn có thể cài đặt, bạn có thể muốn tải tất cả chúng để chắc chắn cập nhật tất cả các trình điều khiển mới nhất. Nhưng mỗi lần cài đặt sẽ làm tăng nguy cơ xung đột phần mềm hoặc sự cố khác có thể khiến thiết bị không sử dụng được.
Tốt nhất bạn chỉ nên cập nhật trình điều khiển thiết bị nếu nó hiện không hoạt động. Nếu bạn đã cài đặt một máy in, nhưng máy tính của bạn không giao tiếp được với máy in đó, thì việc tải đúng trình điều khiển máy in chỉ có thể cải thiện tình hình—tức là, cuối cùng thì máy in cũng sẽ cho phép bạn in. Nhưng nếu máy in đã hoạt động tốt trước đó và bạn cập nhật trình điều khiển chỉ vì bạn muốn, thì có khả năng nó sẽ không hoạt động nữa và về cơ bản bạn sẽ không thu được gì ngay cả khi nó đã được cài đặt đúng cách.
Tất nhiên, lý do khác là nếu bạn muốn tận dụng tối đa thiết bị và cách duy nhất để có được các tính năng mới nhất là cài đặt trình điều khiển cập nhật nhất.
Lưu ý: Một số tiện ích cập nhật trình điều khiển sẽ thực hiện việc này cho bạn, nhưng hãy luôn nhớ tạo điểm Khôi phục Hệ thống trước khi cài đặt trình điều khiển để bạn có thể hoàn tác các thay đổi nếu nó gây ra sự cố.
Các loại trình điều khiển thiết bị khác nhau
Một số trình điều khiển giao tiếp trực tiếp với thiết bị, nhưng những trình điều khiển khác được xếp lớp cùng nhau. Trong những tình huống này, một chương trình sẽ giao tiếp với một trình điều khiển trước khi trình điều khiển đó giao tiếp với một trình điều khiển khác, v.v. cho đến khi trình điều khiển cuối cùng thực sự thực hiện giao tiếp trực tiếp với phần cứng.
Các trình điều khiển “trung gian” này thường không thực hiện bất kỳ chức năng nào ngoài việc xác minh rằng các trình điều khiển khác đang hoạt động bình thường. Bất kể có một trình điều khiển hay nhiều trình điều khiển hoạt động trong một “ngăn xếp”, tất cả đều được thực hiện ở chế độ nền mà bạn không cần phải biết hoặc làm bất cứ điều gì.
.SYS Files
Windows sử dụng các tệp .SYS làm trình điều khiển thiết bị có thể tải, nghĩa là chúng có thể được tải trên cơ sở khi cần để chúng không phải lúc nào cũng chiếm bộ nhớ—các trình điều khiển khác có định dạng DLL hoặc EXE. Điều này cũng đúng với các mô-đun .KO (kernel) của Linux.
WHQL
WHQL là một quy trình thử nghiệm của Microsoft giúp chứng minh rằng một trình điều khiển thiết bị cụ thể sẽ hoạt động với một phiên bản Windows cụ thể. Bạn có thể thấy rằng trình điều khiển mà bạn đang tải xuống có hoặc không được chứng nhận WHQL. Xem Phòng thí nghiệm chất lượng phần cứng Windows là gì? để tìm hiểu thêm về điều này.
Virtual Device Drivers
Một dạng khác của trình điều khiển là trình điều khiển thiết bị ảo. Chúng thường kết thúc bằng phần mở rộng tệp VXD và được sử dụng với phần mềm ảo hóa. Chúng hoạt động tương tự như trình điều khiển thông thường nhưng để ngăn hệ điều hành khách truy cập trực tiếp vào phần cứng, trình điều khiển ảo giả dạng phần cứng thực để HĐH khách và trình điều khiển của chính nó có thể truy cập phần cứng giống như hệ điều hành không ảo.
Nói cách khác, trong khi hệ điều hành máy chủ và trình điều khiển của nó giao tiếp với các thành phần phần cứng thực tế, hệ điều hành khách ảo và trình điều khiển của chúng giao tiếp với phần cứng ảo thông qua trình điều khiển thiết bị ảo, sau đó được hệ điều hành máy chủ chuyển tiếp đến phần cứng vật lý thực.
Một số câu hỏi thường gặp
Cách chính xác để cập nhật trình điều khiển thiết bị là gì?
Để cập nhật trình điều khiển thiết bị trên Windows 11 theo cách thủ công, hãy mở Trình quản lý thiết bị từ Bảng điều khiển hoặc menu Bắt đầu của Windows. Tiếp theo, nhấp chuột phải vào thiết bị cần cập nhật > chọn Cập nhật trình điều khiển > Tự động tìm kiếm trình điều khiển. Nếu bạn cần cài đặt lại trình điều khiển, nhấp chuột phải vào thiết bị > Gỡ cài đặt thiết bị > khởi động lại máy tính của bạn.
Làm cách nào để cài đặt trình điều khiển USB của thiết bị di động Apple?
Nếu iPhone của bạn không kết nối với PC Windows, việc cập nhật phần mềm trình điều khiển có thể hữu ích. Trước tiên, hãy mở khóa điện thoại của bạn, sau đó kết nối thiết bị với PC bằng cáp USB. Khởi chạy Trình quản lý thiết bị > Thiết bị di động > nhấp chuột phải vào iPhone của bạn > Cập nhật trình điều khiển. Sau khi cập nhật trình điều khiển, hãy ngắt kết nối và kết nối lại điện thoại của bạn.
